Zelfsturend leren of bijles?
Als mentor van brugklas leerlingen heb ik al veel kinderen en hun ouders begeleid bij het leren op de middelbare school. Dat de overstap vanaf de basisschool groot is, is duidelijk. En vaak komen ouders hier ook snel achter. Leerlingen vinden het vaak lastig om overzicht te krijgen over het te maken werk, vinden het heel veel en worden ook nog eens aan alle kanten afgeleid. Vaak komt het gespreksonderwerp al snel op bijles. Want een onvoldoende voor geschiedenis, nederlands, wiskunde of welk vak dan ook? Deze kan vast snel worden weggewerkt met goede één-op-één begeleiding. Maar tja, dan de financieën.
“Moet mijn kind dan tot aan zijn examen bijles volgen? Hoe duur wordt dat wel niet?”
Bijles
Bijna een kwart van alle leerlingen in het basis en voortgezet onderwijs krijgt een vorm van bijles. Leerlingen maken onder begeleiding van bijlesgevers, bureaus en instituten 1 tot 5 dagen in de week hun huiswerk.
Je kan jezelf afvragen of er dan iets ontzettend mis gaat in het onderwijs. Waarom kunnen scholen deze leerlingen zelf niet goed genoeg begeleiden? Of komt de lat steeds hoger te liggen omdat er (onbewust) rekening wordt gehouden met het feit dat leerlingen bijles krijgen? Willen veel ouders sowieso het maximale uit hun kind halen, ongeacht het niveau van het onderwijs dat geboden wordt? Moeten corona-achterstanden weggewerkt worden?
Wat de reden van de bijles ook is. De vraag is wat uiteindelijk de lange termijn opbrengst hiervan is?
Zelfsturend leren
Scholen gaan er steeds meer vanuit dat leerlingen zelfsturend kunnen leren. De taak van de leraar verschuift steeds vaker van docent naar coach. De leerling moet eigenaarschap krijgen en ervaren over het eigen leerproces. Maar feit is dat kinderen in de leeftijd van 10 – 18 jaar bij dit zelfsturend leren nog heel veel begeleiding nodig hebben.
Het starten aan een taak, verantwoordelijkheid nemen voor het eindresultaat, niet laten afleiden, creatief denken, goed begrijpend lezen en probleemoplossend vermogen zijn allemaal vaardigheden waar het puberbrein nou al heel erg goed in is.
Maar ook jij doet vast en zeker al aan zelfsturend leren. Als je zelf beslist hoe en wanneer je leert en hier een plan voor maakt. En ook als je er voor kiest om samen met iemand anders te leren.
Stiekem kan je het al
Vaak gebruikt je zelfsturend leren ook buiten school. Je hebt waarschijnlijk zelf je hobby gekozen. En je denkt er vast over na hoe je deze hobby zo goed mogelijk kan uitvoeren. Sta jij in de spits van je voetbalelftal en bedenk je hoe je die bal zo goed mogelijk in het doel kan schieten? Je bent zelfsturend aan het leren. Je bedenkt vast ook of je jezelf aan goed genoeg vindt in je hobby en waarom je dat vindt. En je kiest ook degene met wie je je hobby graag samen wilt uitvoeren. Allemaal zelfsturend leren.
Best makkelijk dus eigenlijk, dat zelfsturend leren. Maar lukt dat ook op school? Kan ik daar wel zelf bepalen wat ik leer? En wanneer ik dat doe? Kan ik mijn eigen toekomst bepalen? Mag ik dat allemaal zelf beslissen en leer ik hiervoor wel de juiste dingen? Allemaal hele terechte vragen maar geen zorgen. Ook jij kunt leren hoe zelfsturend leren werkt voor jou.
Studievaardigheden
Om goed zelfsturend te kunnen leren heb je vaardigheden nodig. Bijvoorbeeld de zogenoemde executieve vaardigheden, die gaan over hoe goed jij jezelf aan het werk kan zetten en houden.
En ook studievaardigheden zijn erg belangrijk. Voorbeelden hiervan zijn begrijpend lezen, probleemoplossend vermogen, samenwerken, creatief denken en kritisch denken. Deze vaardigheden zijn erop gericht dat mensen zich snel kunnen aanpassen in onze snel veranderende maatschappij. Ze worden ook wel de 21ste-eeuwse vaardigheden genoemd.
Bijles of Leren leren?
Nu komen we weer terug op de bijles die ouders al heel snel willen voor hun kind. Wat is het doel van deze bijles? Als je tijdens deze bijles vooral wordt bijgespijkerd in de inhoud van het op te halen vak, dan heb je waarschijnlijk nog heel lang bijles nodig. De vraag is dan namelijk of je kern van het probleem aanpakt.
Zonder de juiste vaardigheden zal je waarschijnlijk steeds weer achterlopen met bepaalde vakken zonder dat je hier voor je gevoel invloed op hebt. Te weinig inzicht of je kan het gewoon niet wordt er dan gauw gezegd.
Maar wordt er tijdens de bijles aandacht besteeds aan het ontwikkelen van je executieve- en studievaardigheden? In dat geval wordt je steeds beter in zelfsturend leren en zal je een steeds sterkere leerling en persoon worden. Een leerling die na verloop van tijd bijles niet meer nodig heeft omdat je het nu zelf kan.